Ei kjensle av kontroll. : Om relasjonar mellom bønder, senner og kyr i Grindelwald, Sveits.

Abstract

Denne oppgåva studerer praksisar med og forståingar knytt til gardsdrift og seterdrift Grindelwald, Sveits. Oppgåva er ein del av prosjektet Cultures of Biodiversity: Perceptions and Practices ved Sosialantropologisk Institutt, Universitetet i Oslo. Basert på eit åtte månadars feltarbeid i Sveits, utført båe på gardar og setrer i Grindelwald, undersøkjer eg relasjonane mellom haldningar og handlingar bønder og senner har til og med naturen. Bøndene i Grindelwald er avhengige av subsidiar for å kunne drive gard. Fleire aspekt ved gardsdrifta vert til ein viss grad styrt av subsidieringsordningane frå staten. Endringar i landbrukspolitikken og lovar eller regler kan soleis ha ein direkte innverknad på bøndenes kvardag. Denne oppgåva undersøkjer konflikter mellom staten og bøndene sine haldningar til jordbruket, og skepsisen bøndene viste overfor ulik politiske inngripen i gardsdrifta. Dei fleste bøndene i Grindelwald baserer gardsdrifta si på mjølkekyr. Om vintaren er kyra på gardane i dalen, medan dei om sommaren er på ei av dei sju fellessetrene i Grindelwald. Bøndene vert verande på garden om sommaren, medan innleigd personale tek over ansvaret for kyra på setrene. Mjølkekyra er ein essensiell del av båe ein mjølkebonde og ein senn sin kvardag. Denne oppgåva undersøkjer korleis ein kan forstå relasjonane mellom bønder eller senner og kyr. Med bakgrunn i skildringar og analysar basert på ei fenomenologisk tilnærming til felten visar eg at kyra må forståast som aktive i denne relasjonen. Bøndenes haldning til kyra kan vere prega av økonomiske og moralske omsyn, og er eit produkt av praksis og erfaring. Relasjonane mellom bøndene og kyra inneber båe omsorg og kontroll, noko som kan vere vanskeleg å skilje frå økonomiske eller moralske apekt ved relasjonane, og frå kvarandre. Denne oppgåva skildrar praksisar som inneber kommunikasjon med, mjølking og jaging av kyra. Bjelleklang, roping og slåing er eit tema; uføreseielege hendingar og ulike måtar å prøve å kontrollere desse eit anna. Med bakgrunn i erfaringsnære skildringar vert relasjonane mellom bønder, senner og kyr analysert. Relasjonar mellom haldningar til og handlingar med og i naturen er òg sentralt..