Tyske personnamn i mellomalderen : ein studie av dei tyske personnamna på Sør-Vestlandet 1200-1400

Abstract

I denne oppgåva, som har tittelen Tyske personnamn i mellomalderen, har eg sett på diplommateriale frå det som no er Rogaland fylke. Til saman har eg sett på namnetilfanget i 283 brev, og det tilsvarar då 285 ulike namn. Eg har arbeidd ut frå to hypotesar: -det er innslag av tyske namn -dei tyske namna vart nytta av nordmenn.

Den fyrste hypotesen gjev ei kvantitativ framstilling, der eg syner at kring 8 % av namna i materialet har tysk opphav, i høve til om lag 83 % nordiske, og 9 % andre utanlandske namn.

Dei tyske namna delte eg vidare inn i tre undergrupper, tyske namn, justerte tyske namn og gamle tyske lån, der gruppa med dei justerte tyske namna speglar opphavleg kristne namn som er justerte på tysk grunn, og så ført inn til Noreg. I oppgåva er det underforstått at det er hansaen som gjorde at dei tyske namna kom til landet i mellomalderen, men gruppa med dei gamle tyske låna syner at det har vore kontakt med Noreg og resten av kontinentet òg før hansatida.

Ut frå arbeidet med den andre hypotesen måtte eg bestemma nasjonaliteten til namneberarane, og det vart underbygd ved hjelp av tre aspekt: tid, sted og sosial posisjon. I tillegg nytta eg to teoriar av høvesvis Kristin Bakken og Marianne Blomqvist, som kunne påvisa norsk nasjonalitet hjå namneberarane. Då kom eg fram til at mange av namneberarane med tysk namn, anten førenamn eller patronymika, var norske. Ikkje uventa var det fleirtal av namneberarar med tyske namn i Stavanger (geografisk perspektiv), i dei høgare sosiale laga, irekna dei geistlege (sosialt perspektiv) og kring 1400-talet (tidsperspektiv).