| dc.description.abstract | Dei fleste vaksiner på marknaden i dag er "stikkvaksiner". Slike vaksiner stimulerer til immunrespons i serum, men ikkje på slimhinna. Vaksiner administrert på slimhinna stimulerer derimot til antistoffrespons både i serum og på slimhinna. Ettersom mange mikroorganismar kjem inn i kroppen via slimhinna, kan ein slik ekstra lokal antistoffrespons vere gunstig. Denne responsen som hovudsakleg består av SIgA, kan nøytralisere patogener direkte på slimhinna, intracellulært eller like under slimhinna. Trass i desse eigenskapane, er den kliniske betydningen av SIgA framleis usikker. Inaktiverte vaksiner administrert på slimhinna er samtidig lite immunogene og treng ofte tilførsel av adjuvans for å oppnå tilstrekkeleg immunrespons. I forsøket vart det derfor ønskeleg å sjå nærmare på effekten av SIgA på slimhinna for beskyttelse mot influensainfeksjon, samt studere nærmare yttermembranvesiklar frå N. meningitidis gruppe B (OMV) som slimhinneadjuvans.
Totalt i forsøket var det 42 mus fordelt på 7 grupper. Den eine gruppa fekk ikkje vaksine, men vart smitta med influensavirus og fungerte som smitta kontroll. Av dei resterande gruppene fekk halvparten ei vaksinedose og den andre halvparten to doser med 6-vekers immuniseringsintervall. Alle desse gruppene vart smitta med influensavirus 6 veker etter vaksinasjon. Ei siste kontrollgruppe vart innført i etterkant som frisk kontroll, det vil seie ei gruppe som verken var vaksinert eller smitta med influensavirus. Det vart nytta tre ulike vaksineformuleringar i forsøket; inaktivert influensavirus (INV) administrert intranasalt, INV administrert intranasalt i kombinasjon med OMV som adjuvans og INV administrert subkutant. Ved å variere vaksineformulering, antall doser og administrasjonsmåte, fekk ein forsøksgrupper med likeverdig IgG-nivå i serum, men med forskjellig IgA-nivå i saliva. Gruppene med varierande grad av beskyttande antistoffrespons i serum og saliva vart deretter smitta med influensavirus. Grad av infeksjon vart i hovudsak vurdert etter virusmengder på naseslimhinna. I andre rekke kom symptomer som vekttap, temperaturforandringer, samt ein vurdering av ytre kliniske symptomer.
INV var immunogent på slimhinna og stimulerte til tydeleg antistoffrespons og immunologisk hukommelse både i serum og saliva. Immunresponsen mot INV vart derimot ikkje forsterka i kombinasjon med OMV som slimhinneadjuvans. To doser INV i kombinasjon med OMV hadde faktisk hemmande effekt på antistoffresponsen mot influensavirus i saliva.
Subkutan vaksine ga som forventa ingen antistoffrespons i saliva. Antistoffresponsen i serum var på samme nivå som etter intranasal administrasjon. Forsøket viste at intranasal vaksine kan stimulere like effektivt til immunrespons i serum som ved subkutan vaksine.
Den kliniske helsetilstanden til musene vart vurdert fortløpande slik at dei kunne avlivast før dei fekk for store lidingar. Etter smitte hadde dei fleste musene i dei smitta gruppene synlige teikn på sjukdom og redusert allmenntilstand. Det vart observert symptomer som vekttap, inaktivitet, samankrøka sittestilling, pjuskete pels og for enkelte temperaturfall. Dei fleste mus hadde også store mengder influensavirus i naseskyllevæska. Likevel hadde vaksinerte grupper signifikant lågare virustiter samanlikna med smitta kontrollgruppe. Gruppene som fekk vaksine hadde derfor ein viss men ikkje fullstendig beskyttelse mot infeksjon.
Årsaken til den manglande beskyttelsen kan vere mange. Først og fremst var ein usikker på kor stor smittedose ein skulle bruke. For stor dose kan ha overmetta den beskyttande antistoffresponsen. I tillegg vart det nytta forskjellig virusisolat til vaksine og smitte. Antigendrift mellom desse kan ha ført til redusert beskyttelse. Ei tredje forklaring er at musene vart smitta under generell anestesi. Ein stor del av smitteløysinga kjem derfor til lungene, der ein finn lite SIgA. Beskyttande antistoffer i dei øvre luftvegane kan dermed ha blitt forbigått ved at smitteløysinga vart administrert direkte til dei nedre delane av luftvegane.
Sjølv om ingen av gruppene var fullstendig beskytta hadde gruppene som fekk intranasal vaksine signifikant mindre virusmengder på naseslimhinna samanlikna med dei som fekk subkutan vaksine. Med andre ord kan det tyde på at intranasal vaksine ga større beskyttelse enn subkutan vaksine. Når ein samtidig veit at desse gruppene hadde like sterk antistoffrespons i serum, tyder det på at SIgA har betydning for beskyttelse mot infeksjon.
Alt i alt viser forsøket at intranasal administrasjon av influensavaksine kan ha betre effekt samanlikna med parenterale influensavaksiner som vert brukt i dag. Utfordringa framover vert å utvikle slimhinneadjuvans som forsterkar denne responsen, samt å vise at dette også gjelder for mennesker. | nor |